Μαρσιποφόρα

από την μαθήτρια του ΣΤ3, Θεοδώρα Μ.

 Μαρσιποφόρα ονομάζονται τα θηλαστικά που χαρακτηρίζονται από την παρουσία στα θηλυκά ενός θυλάκου (τσέπης), που λέγεται μάρσιπος. Μέσα σε αυτόν μεταφέρεται και ολοκληρώνεται η ανάπτυξη του πρώιμου νεογέννητου. Η τάξη των μαρσιποφόρων, είναι η μοναδική της υπέρταξης των μεταθηρίων. Περιλαμβάνει περισσότερα από 270 είδη τα οποία συναντώνται στην Αυστραλία (εκεί εμφανίζουν τη μεγαλύτερη αφθονία και ποικιλομορφία), στην Τασμανία, στη Νέα Γουινέα και την Αμερική.

Χαρακτηριστικά

   Τα μαρσιποφόρα επιδεικνύουν μεγάλη ποικιλία στη μορφολογία και στην οικολογία τους, με αποτέλεσμα τα μέλη πολλών οικογενειών να διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους. Υπάρχουν είδη που μοιάζουν με τρωκτικά ή με λαγούς, με σκύλους (π.χ.δράκος της Τασμανίας), με αρκούδες (κοάλα), ενώ άλλα μαρσιποφόρα είναι τελείως μοναδικά. Περιλαμβάνουν χερσόβια,δενδρόβια, ημι-υδρόβια και υδρόβια είδη. Η προσωπική περιοχή του κρανίου είναι μεγάλη αλλά η κρανιακή κοιλότητα μικρή, και οι αύλακες των εγκεφαλικών ημισφαιρίων απλές. 

  Τα νεογνά των μαρσιποφόρων είναι λιγότερο ανεπτυγμένα, άρα πιο ευάλωτα. Τα θηλυκά επενδύουν λιγότερο ενεργειακά κατά τη σύντομη περίοδο κύησής τους και εάν το νεογνό δεν επιζήσει, μπορούν να συλλάβουν άλλο πολύ γρήγορα, και πολύ γρηγορότερα από τα πλακουντοφόρα. Επιπλέον τα μαρσιποφόρα μπορούν να κυοφορήσουν σε σύντομο διάστημα μετά τη γέννα, ακόμα και κατά τη διάρκεια του θηλασμού. 

                                                          Ο μάρσιπος

   Ο μάρσιπος είναι μια δερμάτινη θήκη, το κοιλιακό τοίχωμα της οποίας φέρει 2-19 θηλές και στηρίζεται από ειδικά οστά, που φύονται από την ήβη. Ο αριθμός των θηλών εξαρτάται από τον αριθμό των νεογνών ανά γέννα. Τα μικρά γεννιούνται σε ένα πολύ πρώιμο στάδιο, κι αμέσως έρπουν μέχρι το μάρσιπο και προσκολλώνται στις θηλές του, οι οποίες διογκώνονται μέσα στο στόμα τους. Το μικρό παραμένει προσκολλημένο στις θηλές για αρκετές εβδομάδες ή μήνες (1-2), ώσπου ν' αναπτυχθούν οι σιαγόνες του. Καθώς το μικρό δεν έχει αρκετή δύναμη για να ρουφήξει το γάλα, το μυϊκό σύστημα του μαστού εξωθεί περιοδικά το γάλα προς το στόμα του.

Καταγωγή

   Θεωρείται ότι ο διαχωρισμός των μαρσιποφόρων και των πλακουντοφόρων από ένα κοινό πρόγονο πραγματοποιήθηκε κατά την κρητιδική περίοδο του μεσοζωικού αιώνα. Τα μέχρι σήμερα ευρήματα δείχνουν ότι ο διαχωρισμός έγινε στην Ασία. Το γνωστότερο απολίθωμα μαρσιποφόρου έχει βρεθεί στην Κίνα, στην περιοχή Ζιζιάν, κι έχει ηλικία 125 εκατ. έτη. Από την Ασία τα μαρσιποφόρα πέρασαν στη Βόρεια Αμερική, κι από κει εξαπλώθηκαν στη Νότια. Στη συνέχεια μέσω υποθετικών χερσαίων γεφυρών μετακινήθηκαν προς την Αυστραλία.

Πού ζουν

   Ζουν σε διάφορα περιβάλλοντα, από ερημικές μέχρι εύκρατες και τροπικές περιοχές. Στην Ευρώπη και την Ασία έχουν εξαφανιστεί, ενώ στην Αμερική έχουν περιοριστεί. Τα περισσότερα είδη επιβιώνουν στην Αυστραλία.

Ταξινόμηση

   Τα μαρσιποφόρα διαιρούνται βασικά σε αυτά της Αμερικής, και αυτά της Αυστραλίας. Η τάξη μικροβιοθηριίδες, που έχει μόνο ένα είδος, το Monito del Monte ζει στη Νότια Αμερική αλλά θεωρείται πιο κοντινός συγγενής με τα αυστραλιανά μαρσιποφόρα. Υπάρχουν πολλά μικρά δενδρόβια είδη σε κάθε ομάδα. Αυτά που ζουν στην Αμερική συχνά καλούνται οπόσουμ, ενώ πολλά από αυτά που ζουν στην Αυστραλία καλούνται πόσουμ.