Ο ιπποπόταμος

από την μαθήτρια του ΣΤ3, Κωνσταντίνα Χ.

  Ο ιπποπόταμος (Hippopotamus amphibius - Ιπποπόταμος ο αμφίβιος) είναι μεγάλο φυτοφάγο θηλαστικό της οικογένειας των ιπποποταμιδών, που ζει στην Αφρική.

Χαρακτηριστικά

    Οι ιπποπόταμοι είναι ζώα κοινωνικά που ζουν σε αγέλες με πληθυσμό έως και 40 ζώα. Η διάρκεια ζωής τους είναι 40-50 έτη. Τα θηλυκά φτάνουν στη σεξουαλική ωρίμανση στα 5 με 6 χρόνια τους και έχουν κύηση διάρκειας 8 μηνών.

   Έχουν μήκος 3,5 μέτρα και 1,5 μέτρα ύψος στο ακρώμιο, και θεωρούνται, μαζί με το λευκό ρινόκερο τα μεγαλύτερα στεριανά ζώα μετά τον ελέφαντα (οι γνώμες των ειδικών διίστανται ως προς το ποιο από τα δύο είναι μεγαλύτερο).

Ιπποπόταμος με το μικρό του στον ζωολογικό κήπο της Πράγας

   Φαίνεται ότι οι αρσενικοί ιπποπόταμοι αυξάνουν διαρκώς σε μέγεθος σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους, ενώ οι θηλυκοί φτάνουν στο μέγιστο βάρος τους γύρω στην ηλικία των 25 ετών. Τα θηλυκά, που δεν ξεπερνούν τον 1,5 τόνο σε βάρος, είναι μικρότερα από τα αρσενικά (φυλετικός διμορφισμός), τα οποία μπορούν να ζυγίζουν έως και 3,2 τόννους. Παρά τον όγκο τους, οι ιπποπόταμοι τρέχουν γρηγορότερα από τον άνθρωπο. Η ταχύτητά τους ποικίλλει από 30 έως 50 χλμ/ώρα.

Ιπποπόταμος κάτω από την επιφάνεια του νερού

   Τα μάτια, τα αυτιά και τα ρουθούνια του ιπποπόταμου είναι τοποθετημένα ψηλά στο κρανίο του. Αυτό του επιτρέπει να περνά τις περισσότερες ώρες της ημέρας μισοβυθισμένος στα νερά τροπικών ποταμών, αποφεύγοντας τη ζέστη και τα ηλιακά εγκαύματα. Για επιπλέον προστασία από τον ήλιο, το δέρμα του εκκρίνει μια φυσική αντιηλιακή ουσία με αντιβακτηριακές ιδιότητες, που είναι κόκκινη στο χρώμα, και καμιά φορά αναφέρεται ως «ιδρώτας αίματος», αλλά δεν είναι ούτε αίμα, ούτε ιδρώτας. Στην αρχή της έκκρισής της η ουσία είναι άχρωμη, αλλά γρήγορα γίνεται κόκκινη και καταλήγει καφέ.

Συγγένειες

   Όπως φαίνεται από το όνομα, οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν ότι οι ιπποπόταμοι είχαν συγγένεια με τα άλογα. Μέχρι το 1985 οι φυσιοδίφες τους κατέτασσαν μαζί με τα γουρούνια, λόγω των τραπεζιτών τους. Σήμερα θεωρείται ότι οι πλησιέστεροι εν ζωή συγγενείς του ιπποπόταμου είναι τα κήτη. 

Πού ζει

   Πριν την τελευταία εποχή των παγετώνων, οι ιπποπόταμοι ζούσαν στη Βόρεια Αφρική και την Ευρώπη. Μπορούν να ζήσουν σε ψυχρότερα κλίματα με την προϋπόθεση ότι το νερό δεν παγώνει κατά το χειμώνα. Το είδος ζούσε στο Νείλο μέχρι τους ιστορικούς χρόνους, όπως αναφέρει ο Πλίνιος ο πρεσβύτερος, ενώ απολιθώματα ηλικίας 180.000 ετών έχουν βρεθεί στη Μάλτα. Ιπποπόταμοι ζουν μέχρι σήμερα στα ποτάμια και στις λίμνες της Ουγκάντα, του Σουδάν, του Κονγκό και της Αιθιοπίας, της Κένυας, όπως επίσης και στη Νότια Αφρική, (Μποτσουάνα, Νότια Αφρική, Ζιμπάμπουε, Ζάμπια). Πληθυσμοί ιπποποτάμων υπάρχουν επίσης στην Τανζανία και τη Μοζαμβίκη.

Συμπεριφορά

   Οι ιπποπόταμοι αγαπούν να έχουν τη δική τους περιοχή. Ο αρσενικός ιπποπόταμος συχνά μαρκάρει μια περιοχή στην όχθη ενός ποταμού, όπου διατηρεί χαρέμι με θηλυκά, και την υπερασπίζει από άλλα αρσενικά. Στις διενέξεις επιστρατεύει τους κυνόδοντές του, που έχουν μήκος 50 εκατοστά, και το κεφάλι του, το οποίο χρησιμοποιεί ως πολιορκητικό κριό. Καθώς συχνά μπαίνουν στην περιοχή του αγρότες και τουρίστες, κι εκείνος την υπερασπίζει, θεωρείται από τα πιο επικίνδυνα ζώα στην Αφρική. Σκοτώνει κροκοδείλους και λιοντάρια και είναι υπεύθυνος για πολύ περισσότερους θανάτους ανθρώπων απ' ότι άλλα ζώα της Αφρικής. Ο ιπποπόταμος δεν κυνηγά ανθρώπους, αλλά υπερασπίζεται με σθένος την περιοχή του από αυτούς.

   Οι ιπποπόταμοι βρίσκονται σε ρηχά νερά. Βγαίνουν από το νερό τη νύχτα για να φάνε, και καταναλώνουν 50 κιλά φυτών καθημερινά. Οι ενήλικοι ιπποπόταμοι δεν επιπλέουν γενικά. Όταν βρίσκονται σε βαθιά νερά, προωθούνται πηδώντας στον βυθό. Οι μικρότεροι ιπποπόταμοι επιπλέουν και κινούνται συνήθως κολυμπώντας και κλωτσώντας με τα πισινά τους πόδια. Τα μωρά ιπποπόταμοι γεννιούνται κάτω από το νερό, με βάρος από 25 έως 45 κιλά, και πρέπει να κολυμπήσουν στην επιφάνεια για να πάρουν την πρώτη αναπνοή τους. Όταν το νερό είναι πολύ βαθύ γι' αυτά, κάθονται στην πλάτη της μητέρας τους, και για να θηλάσουν κολυμπούν κάτω από το νερό.

   Οι ενήλικοι ιπποπόταμοι βγαίνουν στην επιφάνεια του νερού για ν' αναπνεύσουν κάθε 3.5 λεπτά. Οι νεαροί πρέπει ν' αναπνέουν κάθε 2 με 3 λεπτά. Η διαδικασία της ανάδυσης στην επιφάνεια και της αναπνοής είναι αυτόματη και συμβαίνει ακόμα κι όταν ο ιπποπόταμος κοιμάται, χωρίς να ξυπνήσει. Έχει αναφερθεί ιπποπόταμος που έμεινε κάτω από το νερό για 30 λεπτά. Όταν ο ιπποπόταμος βυθίζεται στο νερό, κρατά κλειστά τα ρουθούνια του.

Εξαφάνιση

   Τρία είδη ιπποποτάμων (οικογένεια ιπποποταμιδών) εξαφανίστηκαν κατά την Ολόκαινο στη Μαδαγασκάρη. Το είδος νάνου ιπποποτάμου Phanourios minutis, ζούσε στην Κύπρο αλλά εξαφανίστηκε στο τέλος της Πλειστοκαίνου. Δεν είναι σίγουρο αν αυτό οφείλεται σε ανθρώπινη παρέμβαση. Το 2005 οι ιπποπόταμοι στο Κονγκό ήταν 800-900, ενώ το 1975 αριθμούσαν 29.000. Αυτή η μείωση αποδίδεται στον πόλεμο, στο ότι οι ιπποπόταμοι θεωρούνται επικίνδυνοι, και στο ότι η - παράνομη - πώληση του κρέατός τους είναι κερδοφόρα στη μαύρη αγορά.

Πηγή: