Από τη μαθήτρια του ΣΤ1, Ιωάννα Μ.
Η περίοδος των γιορτών έχει φτάσει και μαζί του φέρνει ένα σωρό έθιμα και παραδόσεις. Από τα πιο παραδοσιακά που είναι το στόλισμα του δέντρου μέχρι πιο ιδιαίτερα που γίνονται σε συγκεκριμένες περιοχές της Ελλάδας. Καταρχήν το θρησκευτικό συναίσθημα κι η πρακτική θέλει σχεδόν 40 μέρες νωρίτερα να ξεκινάει η Νηστεία Των Χριστουγέννων. Οι πιστοί δεν κατανάλωναν καθόλου ζωικά προϊόντα: κρέας, γαλακτοκομικά, αυγά.
Πλησιάζοντας προς τα Χριστούγεννα, άρχιζαν οι προετοιμασίες ώστε όλα να είναι έτοιμα για την μεγάλη γιορτή της Γεννήσεως του Ιησού Χριστού. Τα σπίτια καθαρίζονταν σχολαστικά και λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα οι νοικοκυρές έφτιαχναν τα μελομακάρονα και κουραμπιέδες, τα οποία φυσικά τρώγονταν την ημέρα των Χριστουγέννων με την λήξη της νηστείας..
Όλοι προετοιμάζονται για τη γέννηση του Χριστού, τα ρεβεγιόν έχουν την τιμητική τους ενώ οι οικογένειες και οι παρέες μεγαλώνουν και οι δρόμοι και οι πλατείες φωτίζονται και πλημμυρίζουν από κόσμο.
Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή και ας μάθουμε τη σημασιολογία των εθίμων.
Τα Κάλαντα
Τα κάλαντα είναι ελληνικό έθιμο που διατηρείται αμείωτο ακόμα και σήμερα με τα παιδιά να γυρνούν από σπίτι σε σπίτι 2 μαζί ή και περισσότερα και να τραγουδούν τα κάλαντα συνοδεύοντας το τραγούδι τους με το τρίγωνο ή ακόμα και κιθάρες, ακορντεόν, λύρες, ή φυσαρμόνικες.
Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο
Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο έκανε την πρώτη του εμφάνιση στον ελλαδικό χώρο το 1933. Το έφεραν ο Όθωνας και η Βαυαρική δυναστεία ως Γερμανικό έθιμο. Ωστόσο από το 1950 και μετά, το δέντρο άρχισε να καθιερώνεται σε όλα τα ελληνικά σπίτια. Ο χαρακτηρισμός του όμως ως γερμανικό έθιμο είναι αρκετά αυθαίρετος καθώς οι μαρτυρίες που έχουμε σύμφωνα με χειρόγραφα κείμενα, δείχνουν ότι η ύπαρξη του δέντρου ως εορταστικό σύμβολο χάνεται στα βάθη των αιώνων.
Τα λαμπάκια
Τα Χριστούγεννα συνηθίζουμε να στολίζουμε το σπίτι μας και το χριστουγεννιάτικο δέντρο με λαμπάκια. Τα λαμπάκια και η φωτιά στο τζάκι, που ανάβουμε αυτές τις μέρες, συμβολίζουν τη ζωή και τη ζεστασιά καταμεσής του κρύου και σκοτεινού χειμώνα
Το αστέρι
"Με οδηγό τους το φως αστέρος ον είδον εν τη Ανατολή" αναγράφεται στα ιερά βιβλία. "Άστρο λαμπρό τους οδηγεί" τραγουδάει ο λαός μας.
Η φάτνη
Στο Ευαγγέλιο του Λουκά, το μέρος όπου τοποθετήθηκε ο Χριστός αμέσως μετά τη γέννησή του αναφέρεται ως φάτνη. Κατ' επέκταση, ο όρος φάτνη αποδίδεται σε ολόκληρο το στάβλο της γέννησης του Θεανθρώπου.
Το καραβάκι
Έθιμο πανάρχαιο της ναυτικής πατρίδας μας μαζί με τα κάλαντα, τα χριστουγεννιάτικα τραγούδια, τα γλυκίσματα, τα δώρα και την λειτουργία στην εκκλησία, το καραβάκι σηματοδοτεί κι αυτό τις γιορτινές μέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.
Ο Αϊ-Βασίλης
Την παραμονή των Χριστουγέννων, σ' ολόκληρο τον κόσμο, τα παιδιά κρεμούν τις κάλτσες τους και περιμένουν με λαχτάρα τον Αϊ-Βασίλη...
Προικισμένος με εξαιρετικές δυνάμεις, χωρίς τους ανθρώπινους περιορισμούς, μπορεί να κάνει το γύρο του κόσμου μέσα σε μία και μόνη νύχτα και δεν έχει καμία δυσκολία να βρίσκεται ταυτόχρονα σε αμέτρητα μέρη.
Η βασιλόπιτα
Η ιστορία της Βασιλόπιτας, είναι μια ιστορία που συνέβη πριν από 1500 χρόνια περίπου, στην πόλη Καισαρεία της Καππαδοκίας, στη Μικρά Ασία.
Το κόψιμο της Βασιλόπιτας είναι από τα ελάχιστα αρχέγονα έθιμα που επιβιώνουν όπου μέσα στην οποία έβαζαν νομίσματα και σε όποιον τύχαινε το κομμάτι, ήταν ο τυχερός της παρέας...
Στην αρχαιότητα υπήρχε το έθιμο του εορταστικού άρτου, τον οποίο σε μεγάλες αγροτικές γιορτές οι αρχαίοι 'Ελληνες πρόσφεραν στους θεούς.
Η γαλοπούλα
Πρόκειται για ένα έθιμο που έχουν υιοθετήσει πολλές χώρες του κόσμου. Από πολύ παλιά υπήρχε το έθιμο να σερβίρεται στο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι πουλερικό και κυρίως χήνα. Πίστευαν πως η χήνα είναι πτηνό του Ήλιου και όποιος την έτρωγε εξασφάλιζε την προστασία του.
Ωστόσο, σε αρκετές περιοχές της χώρας μας διατηρείται το έθιμο της κοτόσουπας, ιδιαίτερα στη Θεσσαλία και στην Κρήτη. Παλαιότερα η κοτόσουπα αποτελούσε το κυρίως πιάτο που έτρωγαν οι Έλληνες όταν επέστρεφαν από την εκκλησία.
Το Χριστόψωμο
Το «ψωμί του Χριστού» το έφτιαχνε, την παραμονή των Χριστουγέννων, η νοικοκυρά με ιδιαίτερη ευλάβεια και με ειδική μαγιά (από ξερό βασιλικό κ.λ.π.).
Απαραίτητος επάνω, χαραγμένος ο σταυρός. Γύρω - γύρω διάφορα διακοσμητικά σκαλιστά στο ζυμάρι ή πρόσθετα στολίδια. Αυτά τόνιζαν το σκοπό του χριστόψωμου και εξέφραζαν τις διάφορες πεποιθήσεις των πιστών.
Η χριστουγεννιάτικη κάλτσα
Η Χριστουγεννιάτικη κάλτσα είναι μία άδεια κάλτσα ή ένας σάκος σε σχήμα κάλτσας που συνηθίζουν να κρεμάνε τα παιδιά την παραμονή των Χριστουγέννων για να τη βρει ο Άγιος Βασίλης και να τη γεμίσει με μικρά παιχνίδια, γλυκίσματα, φρούτα και λεφτά όταν έρθει να τους επισκεφτεί.
Η παράδοση θέλει τα παιδιά που δεν ήταν φρόνιμα καθ' όλη τη διάρκεια της χρονιάς να βρίσκουν μόνο ένα κομμάτι κάρβουνο μέσα στην κάλτσα τους.
Το ρόδι
Άλλο ένα πανάρχαιο έθιμο του λαού μας είναι το «σπάσιμο του ροδιού». Το έθιμο αυτό ξεκίνησε από την Πελοπόννησο.
Το ποδαρικό
Το έθιμο του ποδαρικού είναι ένα έθιμο που δεν ξεκίνησε μέσα από τα χριστιανικά περιβάλλοντα αλλά έχει συμβολική σημασία.
Το ποδαρικό το κάνει ένας του σπιτιού, καθώς γυρίζει από την εκκλησία με ένα εικονισματάκι στο χέρι.
Οι νοικοκυραίοι πιστεύουν ότι αν ένας τυχερός και γουρλής άνθρωπος μπει στο σπίτι τους μόλις αλλάξει ο χρόνος και ευχηθεί όλα τα αγαθά, τότε θα πάει καλά όλη η χρονιά, η οικογένεια θα έχει υγεία, ευτυχία, αγάπη και όλες τις οικονομικές ανέσεις.
Κρήτη: Το πρωί της Πρωτοχρονιάς κάθε μέλος της οικογένειας βγαίνει έξω, παίρνει μια πέτρα και τη βάζει μέσα στο σπίτι και αφού κάτσει πάνω σ' αυτή λέει μια ευχή.
Η κάρτα
Οι Χριστουγεννιάτικες και Πρωτοχρονιάτικες κάρτες, αγγελιοφόροι ευχών και μηνυμάτων, αποτελούν αναπόσπαστο συμπλήρωμα των Εορτών.
Το γκί
Μήνας γιορτών ο Δεκέμβρης και τα κλαδιά ελάτου και γκι έκαναν την εμφάνισή τους στα σπίτια μας. Ένα εντυπωσιακό χριστουγεννιάτικο στεφάνι από γκι, στολισμένο με κόκκινη κορδέλα από κεντημένο τούλι καλωσορίζει τους επισκέπτες στην εξώπορτα με τον πιο ζεστό τρόπο αυτές τις ημέρες. Ένα στεφάνι που θα έχει ξεχωριστή αξία αν το φτιάξουμε μόνοι μας, αγοράζοντας κλαδιά γκι από τις υπαίθριες αγορές.
Το στεφάνι
Το χριστουγεννιάτικο στεφάνι, αποτελούμενο κυρίως από γκι, κουκουνάρια και έναν τεράστιο κόκκινο φιόγκο, συνηθίζει να στολίζει τα σπίτια μας τα Χριστούγεννα. Πρόκειται για κυκλικές κατασκευές, αποτελούμενες από λουλούδια, φύλλα και πολλές φορές φρούτα, που χρησιμοποιούνται ως στολίδια, κρεμιούνται στον τοίχο ή στην πόρτα και άλλοτε τοποθετείται στο γιορτινό τραπέζι.
Τα δώρα
Τα δώρα των Χριστουγέννων έχουν αναμφισβήτητα συμβολική σημασία. Συμβολίζουν τα δώρα που προσέφεραν οι τρεις Μάγοι στο Χριστό.
Οι Καλικάντζαροι
Οι γιαγιάδες μας παλιά έλεγαν πως είναι αερικά, ξωτικά. Σύμφωνα με σύγχρονη δοξασία, πρόκειται για «δαιμόνια» που εμφανίζονται κατά το Δωδεκαήμερο (25 Δεκεμβρίου 6 Ιανουαρίου). Επειδή από τα Χριστούγεννα μέχρι τα Φώτα ο Χριστός είναι ακόμη αβάφτιστος, είναι και «τα νερά αβάφτιστα». Έτσι βρίσκουν ευκαιρία οι καλικάντζαροι ν' αλωνίσουν τον κόσμο.
Μαγεία, χρώματα, μυρωδιές, γέλια, ευχές και τόσα άλλα συναισθήματα και εικόνες είναι τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά.
Μπείτε και σεις στο πνεύμα των Χριστουγέννων και καλά να περάσετε!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου