Προφήτης Ηλίας Ηρακλείου

Από τη μαθήτρια του ΣΤ1, Δέσποινα Κ.

 Ο Προφήτης Ηλίας είναι μεγάλος οικισμός με 1.471 κατοίκους το 2001 και ομώνυμο Δημοτικό διαμέρισμα της επαρχίας Τεμένους στο Δήμο Τεμένους του Νομού Ηρακλείου. Μάλιστα αποτελεί την έδρα του Δήμου Τεμένους. Η θέση του χωριού είναι στους βορειοδυτικούς πρόποδες του υψώματος Ρόκκα, περί τα 18 χιλιόμετρα από την πόλη του Ηρακλείου. Τα σημαντικότερα προϊόντα που παράγονται είναι σταφύλια, σταφίδες, λάδι και κρασί. Ανάμεσα στα άλλα έχει ΚΕΠ, Αστυνομία, Γυμνάσιο και Δημοτικό σχολείο, ιατρείο και υδρεύεται από την πηγή Μεγάλη Φουντάνα. Στον οικισμό βρίσκονται οι εκκλησίες του Προφήτη Ηλία και του Ευαγγελισμού (δίκλιτη), του Μιχαήλ Αρχαγγέλου, καθώς επίσης και πολλά εξωκλήσια, μερικά από τα οποία χρονολογούνται από τα βυζαντινά χρόνια. Ως το 1955 είχε την ονομασία Κανλί Καστέλι.

 

Στο ύψωμα Ρόκκα αρχαιολογικές έρευνες έδειξαν ότι βρισκόταν η ακρόπολη της αρχαίας πόλης Λύκαστος, που αναφέρεται στον Όμηρο. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον απέκτησε στα βυζαντινά χρόνια. Ο Νικηφόρος Φωκάς, αφού κυρίευσε το Χάνδακα από τους Σαρακηνούς, το 961 κατεδάφισε την πόλη και οικοδόμησε ισχυρό φρούριο, στο ύψωμα Ρόκκα, το οποίο ονόμασε Τέμενος. Για την ίδρυση του νέου φρουρίου μαθαίνουμε από το Βυζαντινό συγγραφέα Λέοντα Διάκονο.

 Οι Βενετοί έδωσαν επίσης μεγάλη σημασία στο φρούριο, που το ονόμασαν oppidum fortissimum και από αυτό ονόμασαν και την περιοχή επαρχία Τεμένους. Το Κανλί Καστέλι ήταν στα χρόνια αυτά βούργος, δηλαδή οικισμός των βιλάνων (των καλλιεργητών της γης, των κτημάτων μεγάλων φεουδαρχών ιδιοκτητών της περιοχής).

 Το Castello Temene παραχωρήθηκε ως φέουδο αρχικά στην οικογένεια Κορέσι και έπειτα στους Κορνάρους και τέλος στον Μπενέτο Κουερίνι. Στη διάρκεια της Επανάστασης των Αγιοστεφανιτών ο πρώτος Δούκας της Κρήτης Ιάκωβος Τιέπολος βρήκε καταφύγιο στο φρούριο αυτό, όπου συγκέντρωσε το στρατό του και έκανε αντεπίθεση κατά του Σανούδου, Δούκα της Νάξου. Οι Ενετοί απέδωσαν ακόμα μεγαλύτερη σημασία στο φρούριο και αυτό φαίνεται από τις πολλές επισκευές που του έγιναν μετέπειτα.

 Το 1669 οι Τούρκοι κατακτούν την Κρήτη και το φρούριο παραχωρήθηκε με σουλτανικό φιρμάνι στον προδότη του Χάνδακα Αντρέα Μπαρότσι. Ονομάστηκε Κανλί Καστέλι, δηλαδή Ματωμένο Φρούριο, σε ανάμνηση της ταπεινωτικής ήττας των Τούρκων από τους Βενετοκρητικούς το 1647.

 Το χωριό έδωσε το παρών σε όλες τις μάχες της Κρήτης αλλά και στην Εθνική Αντίσταση. Το 1955 άλλαξε η ονομασία από Κανλί Καστέλι σε Προφήτης Ηλίας, λόγω του ναού. Τα τελευταία χρόνια συζητάται το ενδεχόμενο να επιστρέψει η παλιά ονομασία.

πηγή: el.wikipedia.