Τα Ζωνιανά

απο τις μαθήτριες του Στ1 Νεφέλη Γ. και Ιουλία Γ.

  Ένα χωριό που είναι υπέροχο κι θα σας προτείναμε να το επισκεφτείτε μια μέρα είναι τα Ζωνιανά!
   Είναι ορεινό χωριό και μοναδικός οικισμός της ομώνυμης Κοινότητας της επαρχίας Μυλοπόταμου στην ανατολική πλευρά του νομού Ρεθύμνης. Το χωριό απέχει 43 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο και 52 από το Ρέθυμνο. Βρίσκεται στον Ψηλορείτη (όρος Ίδη) σε υψόμετρο 630 μέτρα και σε κοντινή απόσταση από τα γνωστά Ανώγεια. 
  Το χωριό κατά την απογραφή του 2001 είχε 1.578 κατοίκους .
Οι περισσότεροι ασχολούνται με την κτηνοτροφία και την γεωργία κυρίως αμπέλια ,ελιές και κήπους με λαχανικά για δική τους χρήση. Επίσης οι κάτοικοι είναι πολύ καλόκαρδοι και φιλόξενοι .

   Το 1821 οι Ζωνιανοί επαναστάτησαν κατά των Τούρκων με επί κεφαλής τον Μαυρογιάννη. Το 1821 οι Ζωνιανοί επαναστάτησαν κατά των Τούρκων με επί κεφαλής τον Μαυρογιάννη. Το 1866, 17 Ζωνιανοί πολέμησαν στο Αρκάδι και σφάγησαν στην τραπεζαρία του μοναστηριού όταν τελείωσαν τα πολεμοφόδια τους. Από τους Βαλκανικούς Πολέμους το 1912 μέχρι τη Μικρασιατική Εκστρατεία το 1922, έπεσαν μαχόμενοι 13 Ζωνιανοί και 17 στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο το 1940.
  Στην είσοδο του χωριού βρίσκεται το σπήλαιο "Σφεντόνη" ή "του Σφεντόνη η Τρύπα". 

Πρόκειται για ένα από τα ομορφότερα σπήλαια της Ελλάδας με πλούσιο σταλακτιτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο. Το θέαμα που αντικρίζει ο επισκέπτης κόβει την ανάσα! Το σπήλαιο είναι επιβλητικό με τεράστιους σταλακτίτες και σταλαγμίτες! Το σπήλαιο πήρε την ονομασία του από τον αντάρτη Σφεντόνη από τα Σφακιά, ο οποίος χρησιμοποιούσε το σπήλαιο ως κρησφύγετο .Υπάρχει ένας μύθος για αυτό το σπηλαίο : μέσα στο σπήλαιο ζούσε μια νεράιδα και κάθε μέρα, μια συγκεκριμένη ώρα, έβγαινε έξω για να πάει στην πηγή με το νερό. Ένας βοσκός που την παρακολουθούσε την κυνήγησε. Η νεράιδα φοβήθηκε κι έτρεξε να κρυφτεί στο σπήλαιο. Έτσι ο βοσκός, μία μέρα κρύφτηκε και την περίμενε. Μόλις την είδε, την χτύπησε με την σφεντόνα του με αποτέλεσμα η νεράιδα να τραυματιστεί. Κατάφερε όμως να ξεφύγει προς την σπηλιά. Στην είσοδο όμως της έπεσε το ματωμένο μαντήλι της !Το χωριό έχει κι το μουσείο "ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΥ" περιλαμβάνει 87 κέρινα ομοιώματα, που σε φυσικό μέγεθος αναπαριστούν, μπροστά στα μάτια του θεατή, σκηνές από την ιστορία της Κρήτης